Epilepsja, zwana także padaczką, to grupa schorzeń neurologicznych, kojarzona przede wszystkim z silnymi napadami, objawiającymi się drgawkami i utratą świadomości. Są one efektem nieprawidłowości w pracy mózgu i mogą wynikać z różnorodnych przyczyn. Samą chorobę jest niekiedy trudno zdiagnozować, tym bardziej, że dotknąć może niemalże każdego – nie jest determinowana przez wiek, płeć czy status społeczny, choć oczywiście w określonych okolicznościach powstaje statystycznie częściej.
Często trudno tak naprawdę potwierdzić, skąd wziął się konkretny przypadek padaczki. Jako prawdopodobne przyczyny wskazuje się obciążenie genetyczne, urazy mechaniczne głowy, choroby układu krwionośnego czy nadużywanie środków odurzających. Co istotne, dolegliwość może być mylona z wieloma innymi schorzeniami. Stąd tak naprawdę wielu zadaje sobie pytanie – co to jest epilepsja?
Diagnozowanie padaczki
Nie każde napady drgawek czy utraty świadomości oznaczają padaczkę. Niemniej, każdy taki objaw powinien być dokładnie przebadany, dotyka bowiem delikatnej sfery neurologicznej. Szczególnie powtarzające się niepokojące objawy powinny być konsultowane. W pierwszej kolejności należy udać się do lekarza internisty, który skieruje pacjenta do specjalisty neurologa, bądź też zaleci wstępne badania we własnym zakresie. Chorobę można potwierdzić bądź wykluczyć za pomocą niezbyt skomplikowanych badań – niemniej trzeba ją w ogóle podejrzewać, a nie zrzucać pojawiające się symptomy na karb zmęczenia czy przepracowania.
Występują dwa szczyty zachorowalności na epilepsję. Choroba pojawia się najczęściej w wieku niemowlęcym, następnie zaś atakuje ze zdwojoną siłą osoby starsze, które ukończyły 65. rok życia. Zazwyczaj choroba będzie mieć inny przebieg we wczesnym wieku, inny zaś w podeszłym. Zaburzeń, określanych szerokim terminem padaczki, jest bowiem bardzo dużo i mogą się znacznie różnić objawami oraz szczegółami.
Objawy padaczki
Drgawki to najbardziej rozpoznawalny i charakterystyczny objaw epilepsji. Jednak nie tylko w ten sposób choroba daje o sobie znać. Mało tego, zdarzają się takie formy ataku padaczki, w których drgawki w ogóle nie występują. Kolejny zwiastun choroby to utrata świadomości, niekiedy powiązana z omdleniem. W przypadku dzieci często zdarza się, że dziecko sprawia wrażenie nieobecnego – nie potrafi sobie następnie przypomnieć, co robiło przed chwilą, mimo że nie doszło to utraty przytomności. To charakterystyczny objaw padaczki, który należy zgłosić lekarzowi – ten przeprowadzi badania, które potwierdzą bądź zdementują diagnozę.
W trakcie napadu padaczkowego chory wykonuje nieświadomie pewne rutynowe gesty czy ruchy kończyn. Ciało dotyka skurcz, który powoduje nienaturalne ułożenie. Specjaliści wyróżniają kilka typów ataku padaczki: toniczne, kloniczne, toniczno-kloniczne, atoniczne i miokloniczne. Każdy rodzaj charakteryzuje się innym przebiegiem i zależy od formy choroby oraz dotkniętej zaburzeniami części mózgu.
Atak padaczki
Napad z reguły trwa krótko – kilkanaście sekund do minuty. Im dłuższy atak, tym większe ryzyko poważnych powikłań, a nawet śmierci. Możliwe są wówczas poważne problemy z układem oddechowym czy krwionośnym, ponadto niekontrolowane skurcze ciała i drgawki mogą przyczynić się do powstania niebezpiecznych urazów mechanicznych.
Po ataku chory nie wraca od razu do stanu normalnego funkcjonowania. Potrzebuje przynajmniej kilku minut, aby unormować reakcje organizmu, jak również odzyskać sprawność psychiczną. Pamiętać należy, że choroba pozostawia znaczny ślad nie tylko w fizyce człowieka.
Do rozpoznania choroby lekarzowi potrzebne będą wyniki badań neuroobrazowych. Niebagatelne znaczenie mają tu badania rezonansu magnetycznego oraz tomografii komputerowej głowy, a także EEG. Jednocześnie, wiele badań ma wartość pomocniczą, bowiem pozwala wykluczyć inne schorzenia. Należą do nich badania krwi czy elektrokardiogram.
Leczenie padaczki
Padaczka najczęściej jest leczona metodą farmakologiczną. Leki mają za zadanie podwyższyć komfort życia chorego oraz zastopować bądź przynajmniej znacznie ograniczyć występujące objawy. Im poważniejsze są symptomy i stadium choroby, tym bardziej radykalne metody terapii może zaproponować lekarz prowadzący.
Gdy leki nie działają, a objawy nasilają się, konieczne może się okazać leczenie chirurgiczne. Najczęściej polega ono na wycięciu części płata skroniowego bądź też guza, wywołującego epilepsję.
Zwolennicy medycyny naturalnej zwracają uwagę na skuteczność metod alternatywnych, choć specjaliści podchodzą do nich z rezerwą. Trwa poważna debata społeczna nad wartością terapeutyczną medycznej marihuany. Jeszcze inni wskazują na leczenie aminokwasami czy witaminami.
Choroba jest nieuleczalna, niemniej głównym celem lekarzy i pacjentów jest ograniczenie jej skutków. Sama w sobie nie jest śmiertelna. Jednak, w przypadku niewłaściwej pomocy w czasie ataku, ryzyko śmierci jest większe, niż w przypadku osób, które nie chorują. Stale prowadzone są badania nad jeszcze skuteczniejszymi terapiami, które być może w przyszłości pozwolą na całkowite kontrolowanie choroby.